نقش زنان سمنانی در دفاع مقدس

جنگ با صدای پرواز هواپیماهای جنگی آغاز شد و خیلی زود ‌آثار دیگری را به انقلاب نوپای ایران تحمیل ‏کرد.زنان نیز چون مردان اسلحه بر دوش گرفته و به مقابله با دشمن شتافتند و در این راه شهید، زخمی و ‏آواره شدند.

برای نمایاندن چهره‌ی زن در سالهای دفاع مقدس آئینه‌ای شفاف‌تر از خاطرات آنان وجود ندارد، خاطراتی ‏که تاریخ این مرز و بوم را تعیین می‌کند به آنها شکل می‌دهد و روح می‌بخشد. در سالهای اخیر گامهایی ‏در جهت کامل کردن تصویر زن در هشت سال دفاع مقدس برداشته شده اما هنوز در آغاز راهیم و آنچه ‏تاکنون انجام شده سایه‌های مبهمی از حضور چشمگیر زنان بوده است. در این نوشت به قدر بضاعت ‏اندک تحلیلی از فعالیت های زنان سمنان را انجام داد و تصاویری که تاکنون دیده نشده را آورد ، تا شاید راههای جدیدی برای گامهای بعدی مهیا شود.
 زنان ايراني در طي جنگ تحميلي با پيروي از مکتب عاشورا و پيام رسان آن زينب کبري، حماسه هاي فراموش نشدني آفريدند.

اين دوران، زنان آگاه فعال و پرتوان کشورمان در فعاليت هاي پرتحرک و فراواني همچون مقاومت در صحنه هاي نبرد، امدادگري، خدمات پشتيباني و غيره شرکت داشتند.

اگر چه در تاريخ، بيشتر بر جنبه هاي عاطفي و احساسي زنان تکيه شده است، ولي زنان ما طي حماسه ي دفاع مقدس دوش به دوش رزمندگان دلير و غيور اين مرز و بوم دليرانه ايستادند و به جهانيان نشان دادند که در راه آرمان و عقيده خويش حاضرند از عواطف و احساسات خود چشم پوشي کنند و عشق به اسلام و ميهن سبب شده بود که آنان خانواده و خودشان را از خاطر ببرند و تنها به آن مصلحت عالي بينديشند.

زنان سمنانی با الهام از تعاليم اسلامي با شجاعت و شهادت وصف ناشدني، در صحنه هاي مختلفي حتي در ميدان هاي رزم حضور يافتند و به همکارهايي از جمله حفاظت از انبار مهمات و رساندن آن به رزمندگان اسلام، کندن سنگر، تهيه و طبخ غذا براي رزمندگان مشغول شدند. زنان شجاع آن دوران حماسه سازان گمنامي بودند که شجاعت را به مردان و فرزندان خود آموختند و به وجود فرزدان فداکارشان افتخار مي کردند.

زنان آيينه ي تمام نماي ايثار و فداکاري و اسطوره هاي شهادت و شهامت بودند، فرار از دشمن براي ايشان مفهومي نداشت و بر اين عقيده بودند که تا آخر نفس نبايد پشت به دشمن کرد.

زنان هم پاي مردان و پشتيبان آن ها بودند. و در صحنه هاي مختلف با آن ها همکاري و همياري مي کردند. با شروع جنگ تعدادي از زنان و دختران در مناطق مرزي غرب و جنوب کشور، اسلحه به دست گرفته و به دفاع پرداختند. در اين زمان مخالفت هايي با حضور زنان در جبهه ها وجود داشت و هنوز همه ي افراد قادر به پذيرش حضور آنان نبودند. در ذهن اشخاص، دفاع نظامي امري مردانه بود و زنان حق ورود به اين عرصه را نداشتند. دختران جوان که دفاع را به عنوان يک انسان، حق طبيعي خود مي دانستند بايد براي اثبات اين حق از سويي با دشمن مبارزه و از سويي ديگر دوستان را قانع مي کردند. مخالفت با حضور مستقيم زنان در جبهه دلايلي داشت، يکي از اين دلايل ترس از اسارت زنان به دست دشمن بود

.دختران جنگ با شجاعت در جبهه ماندند و جنگيدند تا آن جايي که اطرافيان دور و نزديک را وادار به پذيرش حضور خود کردند. بسياري از اين دختران و زنان با ادامه و استمرار جنگ به پرستاري و امدادگري مجروحين مشغول شدند؛ حضور زنان در درمانگاه ها و بيمارستان هاي خط و شهرهاي جنگي عامل مهمي در برانگيختگي رزمندگان بود. ديدن دختران جوان که به دور از ترس و واهمه از مرگ، معلوليت و اسارت در زير بمباران و انفجار توپ و خمپاره به کار امداد مشغول بودند؛ روحيه ي رزمندگان خسته و مجروح را تقويت مي کرد تا جايي که رزمندگان، خود را در برابر آن همه شجاعت، شرمنده و مديون مي ديدند.

بسياري از زنان به لحاظ موقعيت خانوادگي و اجتماعي، امکان اعزام به جبهه را نداشتند. آنان که رزمنده حضور در جبهه و خدمت در صف رزمندگان بودند در شهرهاي خود به شکل خودجوش و مردمي در مساجد و مدارس و حسينيه ها فعاليت اي پشتيباني جنگ را انجام مي دادند. ارسال بسته هاي مواد غذايي از آجيل و شيريني و غيره همراه با نوشته ها و نامه هاي زيبا و دلگرم کننده، ارسال لباس و پوشاک و وسايل مورد نياز جبهه ها، ارسال پيام ها از طريق راديو و تلويزيون، فرستادن تومارهاي حمايتي، همه حاصل تلاش زنان در پشت جبهه بود. صحنه کمک يک پيرزن روستايي که در حال اهداي تنها چند عدد تخم مرغ به جبهه بود، اوج اخلاص و ايثارگري را به نمايش گذاشت.

زنان، مشوق اصلي مردان در اعزام به جبهه ها بودند. در سال هاي جنگ با اعزام بسياري از مردان به جبهه عملا مسئوليت حفظ خانواده بر عهده ي زنان گذاشته شد. تأمين مايحتاج ضروري خانواده و حفظ امنيت و تربيت فرزندان، در گيرودار حوادث جنگ و در آن وضعيت فوق العاده و غيرعادي، بسيار دشوار و طاقت فرسا بود. وحشت و اضطراب ناشي از حملات هوايي و موشک باران دشمن، نگراني از حال همسران در جبهه، جو ناامن سال هاي ترور، کمبود کالاهاي اساسي و ضروري از جمله مشکلاتي بود که زنان با آن روبرو بودند. آنان ضمن مقابله با اين مشکلات، با صبر و بردباري به تقويت روحيه ي همسران و فرزندان خود پرداخته و با سلام و صلوات در ميان هلهله و اشک و لبخند، رزمندگان را به سوي جبهه ها روانه مي کردند. خاطره ي بدرقه هاي باشکوه رزمندگان در ميان بوي خوش عطر و گلاب و اسپند که در نوع خود مانوري اجتماعي و ملي است؛ از خاطرات ماندگار و فراموش نشدني هشت سال دفاع مقدس مي باشد. در همين راستا بررسي زندگي خانواده هاي شهدا بالاخص خانواده هاي چند شهيدي، روايت ايثار و فداکاري زناني است که هر چند خود در جبهه حضور مستقيم نداشتند اما جوانان خود را به گونه اي تربيت کردند که آنان با انگيزه و آماده به جبهه ها رفته و مي جنگيدند.

همسران رزمندگان با قناعت و ساده زيستي و همراهي و همدلي با همسرانشان، آنان را براي نبرد آماده مي کردند و در ثواب جهاد آنان سهم بسزايي داشتند. موضوع نقش و حضور زنان در دفاع مقدس داراي ابعاد متفاوتي است که تاکنون به اندکي از آن پرداخته شده و همين اندک نيز با تاخيري چند ساله پس از جنگ مورد بررسي قرار گرفت. اگر زنان نقش آفرين، مهر سکوت را پس از سال ها نمي شکستند، امروز تنها شاهد روايت مردانه از جنگ بوديم، اما بايد دانست که آن چه گفته شد در برابر آن چه انجام شده، قطره اي از درياست. بايد گذشت زمان را احساس کرد و فرصت ها را مغتنم شمرد و بيش از گذشته به بررسي و تحليل ابعاد و زواياي اين حرکت ديني ملي و تاريخي پرداخت

منبع: تأملی بر جایگاه زن، ج 1، ص 223.