بررسي تبعات كاربرد سلاحهاي شيميايی بر روي زنان و كودكان آنها

زنان جامعه ما در دوران دفاع مقدس همانند مردان در مناطق مسكوني منطقه جنگي و يا بطور غير مستقيم قرباني سلاح شيميايي شدند. تاريخچه و سير تكاملي جنگ هاي شيميايي در جهان اولين حمله با سلاحهاي شيميايي را نيروهاي هندي عليه چيني ها در قرن دوازدهم ميلادي انجام دادند. در سال 1456 عثماني ها با همين سلاحها به شهر بلگراد حمله كردند.

زنان جامعه ما در دوران دفاع مقدس همانند مردان در مناطق مسكوني منطقه جنگي و يا بطور غير مستقيم قرباني سلاح شيميايي شدند. تاريخچه و سير تكاملي جنگ هاي شيميايي در جهان اولين حمله با سلاحهاي شيميايي را نيروهاي هندي عليه چيني ها در قرن دوازدهم ميلادي انجام دادند. در سال 1456 عثماني ها با همين سلاحها به شهر بلگراد حمله كردند. در سال 1894 انگليسي ها از دود و بخارهاي سمي عليه دشمنانشان بهره گرفتند. در سال 1914 (17 آوريل) با استفاده از گاز كلرين مايع به صف دشمنان تلفات عمده اي وارد ساختند و در سال 1915 آلمانها از گافسژن phosgene و در سال 1917 از گاز خردل در شهر (yperite) عليه بلژيكيها استفاده نمودند. در سال 1980 تا 1988 رژيم بعث عراق با حمايت تكنولوژيك و جنگ افزارهاي آلمان و آمريكا از سلاحهاي شيميايي عليه مردم و رزمندگان اسلام استفاده وحشيانه نموده است تنوع: تركيبات شيميايي مرگبار انواع متفاوت و آثار باليني كوتاه مدت و بلند مدت مختلفي مي باشند. الف) تركيبات خفه كنند فسژن ب) گازهاي خون هيدروژن سيايند- سيانوژن كلرايد پ) تاول زا گازموستارد (گاز خردل) ت) گازهاي اعصاب سارين- ماده سمي VX ج) مواد شيميايي متفرقه ماده ريسين- سموم بوتولينال آثار و تظاهرات عوامل شيميايي 1- آثار كشنده- عواملي داراي آثار كشنده مي باشند كه در همان دقايق و ساعات اوليه باعث مرگ شوند مانند:

سيانيدها و عوامل اعصاب و برخي گازهاي خفه كننده 2- آثار آسيب رساننده- باعث بروز آسيب هايي در بافت هاي بدن شده و دخالت كادر پزشكي در درمان آنها ضروري مي باشد: خردل و لويزايت 3- آثار ناتوان كننده- مواد شيميايي كه در دراز مدت آثار ناتوان كننده خواهند داشت: بسياري از مواد شيميايي عوامل شيميايي بر محيط، گياه، انسان و خاك تأثير مي گذارند. دراكو سيستم تأثيرات جدي بر روي تركيبات خاك، پوشش گياهي، نزول آسماني، تغييرات برفتوسنتز، شيوع نوسانات حرارتي و نابودي حيوانات دارند. انسانها هدف اصلي و عمده جنگ هاي شيميايي مي باشند. زنان جامعه ما از چند طريق در معرض مواد شيميايي قرار مي گرفتند.

متأسفانه مظلوميت زنان مسلمان جامعه ما در اين وادي نيز قابل ملاحظه وجدي مي باشد كمتر پروژه اي تحقيقي و پژوهشي بر روي زنان جانباز صورت گرفته است. 1- حضور بعنوان عناصر محلي و سكونت در منطقه بعلت تأثير مستقيم يا غير مستقيم جريانات هوا و انتقالات آن. 2- زنان جامعه ما در بسياري از موارد در بيمارستانهاي صحرايي يا امداد و انتقال با آمبولانس و يا عناصر امدادگر در تماس با جريانات شيميايي قرار گرفته اند. 3- زناني كه در پشت جبهه در بعد خدمات رساني به شستن لباس و ملحفه و لوازم بهداشتي رزمندگان مشغول بوده اند. 4- زناني كه همسران جانباز در معرض شيميايي قرار گرفته اند. كه اغلب تأثيرات رواني اينعوامل شيميايي بعنوان يك عامل استرس را در زندگي آنها عمل نموده است. آثار و عوارض عوامل شيميايي: علائم باليني اوليه: علائم تنفسي: احساس غلظت مواد خفه كننده- تاكي پنه و سوزش مجاري هوايي علائم چشمي: ميوزيس نقطه اي- كنژيكتويت- تاري ريه و التهاب علائم عصبي: كاهش سطح هوشياري- ضعف عضلاني- تشنج- كوما علائم گوارشي: تهوع- استفراغ و اختلال سيستم G2 اما بطور جدي عوارض بعدي براي رزمندگان و عناصر حمايتي و پشتيباني كننده بستگي به نوع عامل شيميايي دارد. عمده ترين عاملي كه در جنگ 8 ساله ايران از سوي استكبار جهاني از آن استفاده شده است عامل «خردل» مي باشد. اثرات تو كيك و حاد و مزمن گاز خردل (سولفورموستارد) متنوع بوده ولي در دو بخش عمده خلاصه مي شود. در صورت استفاده كوتاه مدت low Doso : ارتيم- ادم و تاولها وزيكولهاي پوستي High Doso: اولسراسيون و ضايعات تنفسي ديسترس هاي شديد تنفسي اينك آزار دهنده ترين و مرگبارترين عامل عليه رزمندگان اسلام مي باشد جانبازان شيميايي در حال حاضر بيش از همه از عوارض تنفسي و بلند مدت اين گاز خطرناك در رنج هستند كم نيستند زناني كه بعلت تماس هاي مداوم در منطقه يا البسه رزمندگان دچار آسب هاي عمده تنفسي شده اند و شايد به شهادت رسيده اند... علاوه بر ضايعات تنفسي تغييرات عمده اي در سيستم خوني- دستگاه ژنيتال و سيستم ژنتيكي افراد ايجاد ميگردد. در اين مختصر به عوارض ايجاد نقايص مادرزادي بر روي كودكان قربانيان گازهاي شيميايي اشاره مي كنيم: گاز خردل موجب 1- تغيرات عمده اي در DNA سلولي مي گردد جفت شدن گوائين با تايمين عدم توليد MRNA از بين رفتن گوانين و ... 2- آسيب در چرخه طبيعي پروتئين ها و آنزيم ها در سطوح مولكولي دانشمندان بر اساس قرابت و شباهت جدي ژنتيكي بر روي نسلي از موش سفيد به نتايج جالبي پيرامون آثار معلوليت زاي گاز خردل پي برده اند: Mr.Muscolss N.MERI هرچند مي باست در مورد حمله آسيب و احتمال حاملگي همزمان را نيز مورد بحث جدي قرار داد. عمده عوارض و آنومالي ها: 1- مرگ 2- سقط 3-تظاهرات چشمي در جنين 4- شكاف كام و لب 5- آنومالي اندام ها 6- ناهنجاري قلب و عروق 7- عقب ماندگي هاي عقلي 8- آژنري ديافراگم 9- اكتويي كليه ها 10- كليه هاي نعل اسبي اين مطالعه در 34 جنين از 77 جنين مورد مطالعه پاسخ داده است: - نقص رشد وعقب ماندگي رشد جسماني - پاهاي كوتاه - چسبندگي انگشتان دست و پا - شكاف لب و كام - ضايعات چشمي - ضايعات مغزي عوارض عمده يافته شده در مدل هاي آزمايشگاهي بوده اند. بنابراين گاز خردل كه عامل شيميايي مورد استفاده در دفاع مقدس بوده با توجه به آمارهاي دقيق و تجربيات جهاني مي تواند توجيه كننده تغيرات در سيستم تناسلي، شيوع بالاي عقيمي ها و عقب افتادگي عقلي باشد هرچند اثبات آن كار جدي تر و پژوهشي فراگير تر را مي طلبد. براساس آمار دريافتي در سال 1377 از پرسنل نيروي زميني سپاه شيوع عقب ماندگي عقلي و ناهنجاريهاي اندام و بيماريهاي صعب العلاج ديگر در پرسنل (رزمندگان) جانباز شيميايي شيوع جدي تر و بالاتري داشته است.

Reference: 1- Military medicine 98 2- long man embrihy 1997 embriology 3- Burnet F.M (1970) 4- wod.s.sand millin R.w (1968) Mustard gas…. 5- Nishimota y.and______1983-longterm obseve.fa 6- yanakido M._______1986 7

- مقاله اثرات ترانوژنيك گاز خردل دكتر شجر موسوي 8- مقاله دكتر غلامحسين رياضي تحت عنوان تجزيه بيولوژيكي گاز خردل 9- مقاله آثار حاد گاز خردل دكتر علي اكبر وثوق، دانشگاه اصفهان 10- مقاله تظاهرات ديرس خردل دكتر حسين الياسي، دانشگاه شهيد بهشتي دكتر ذبيح ا... حسن زاده