آنچه اين حماسه بزرگ عاشورا را پس از گذشت سالها و قرنها همچنان زنده نگه داشته است، در كنار فداكاري و از خود گذشتگي مردان حاضر در آن روز، شهامت و مقاومت بينظير زناني است كه پرچم امام حسين(ع) را برافراشته نگه داشته و پيام او را منتقل كردند. زناني كه نه تنها همسران و فرزندان خود را به حمايت از امامحسين(ع) و جنگيدن در راه خدا ترغيب كردند بلكه پس از شهادت آنها،با صبوري و استقامت فوقالعاده خود رنج اسارت را به جان خريدند و به ذلت و خواري و تسليم تن ندادند.
*** زنان عاشورايي زناني كه در كربلا حضور داشتند، هركدام با حماسههايي كه آفريدند، الگوي برجستهاي براي زنان
در تمام طول تاريخ به جا گذاشتند.حماسه هايي كه گذر زمان نه تنها از ارزش و اهميت آنها كم نكرده است بلكه روز به روز اين صبر و مقاومت و مجاهدت ارجمندتر و تحسينبرانگيزتر شده است.چنانكه با وجود روايتهاي مكرر و شرح و تفسيرهاي بيشماري كه دراين باره نوشته شده است، هنوز يادآوري آنها دل را به درد ميآورد و شور مجاهدت و قيام را زنده ميكند. زناني كه در كربلا همراه كاروان امامحسين(ع) بودند ، برخي از فرزندان و خانواده حضرت علي(ع) بودند و برخي از دوستداران و پيروان آن حضرت. بنا به روايتهاي تاريخي حضرت زينب،ام كلثوم، فاطمه، صفيه، رقيه وامهاني، فاطمه و سكينه، دختران سيدالشهدا(ع)، رباب، عاتكه، مادر محسن بن حسن، دختر مسلم بن عقيل، فضه نوبيه، كنيز خاص امامحسين(ع) و مادر وهب بن عبدالله از زنان حاضر در كربلا بودند. همچنين به گفته تاريخ پنج زن از قيام حسيني به طرف دشمن بيرون آمدند: كنيز مسلم بن عوسجه،ام وهب زن عبدالله كلبي، مادر عبدالله كلبي، مادر عمر بن جناده، زينب كبري(س). زني كه در عاشورا شهيد شد، مادر وهب بود، بانوي نميريه قاسطيه، زن عبدالله بن عمير كلبيكه بر بالين شوهر آمد و از خدا آرزوي شهادت كرد و همان جا با عمود غلام شمر(ل) كه بر سرش فرود آورد، كشته شد. در عاشورا دو زن نيز، به حمايت از امام برخاستند و جنگيدند:يكي مادر عبدالله بن عمر كه پس از شهادت فرزند، با عمود خيمه به طرف دشمن روي كرد و امام او را برگرداند. ديگري مادر عمرو بن جناده كه پس از شهادت پسرش، سر او را گرفت و مردي را به وسيله آن كشت، سپس شمشيري گرفت و با رجزخواني به ميدان رفت، كه امامحسين(ع) او را به خيمهها برگرداند. دختر عمر (همسر زهير بن قيس) نيز در راه كربلا به اتفاق شوهرش به كاروان حسيني پيوست. زهير بيشتر تحت تأثير سخنان همسرش حسيني شد و به امام پيوست.رباب، دختر امرء القيس كلبي، همسر امامحسين(ع) نيز در كربلا حضور داشت. زني از قبيله بكر بن وائل، كه ابتدا با شوهرش در سپاه ابن سعد بود، ولي هنگام حمله سپاهيان كوفه به خيمههاي اهل بيت، شمشيري برداشت و رو به خيمهها آمد و آل بكر بن وائل را به ياري طلبيد نيز حضور داشت. زينب كبري و ام كلثوم (س)، دختران اميرالمؤمنين(ع)، همچنين فاطمه دختر امامحسين(ع) نيز جزو اسيران بودند و در كوفه و... سخنرانيهاي افشاگرانه داشتند. مجموعه اين بانوان، همراه كودكان خردسال، كاروان اسراي اهل بيت را تشكيل ميدادند كه پس از شهادت امام و حمله سپاه كوفه به خيمهها، ابتدا در صحرا متفرق شدند، سپس به صورت گروهي و اسير به كوفه و از آنجا به شام فرستاده شدند. اين زنان با اينكه امام در ابتداي راه گفته بود اين كاروان به سوي مرگ ميرود و زنانش اسير ميشوند همه با عشق او راهمراهي كرده بودند. مديريت حضرت زينب(س) هنگام جنگ در خيمهها وحتي شب قبل از عاشورا، هشدار دادن آن حضرت و نيز هنگام وداع، زمان آتش زدن خيمهها، شب يازدهم، در هنگام اسارت و در كاخ يزيد از شگفتآورترين مديريتهاي انساني بهشمار ميرود كه بينظير است. وقتي كه خيمهها را آتش زدند و روسري از سر زنان خاندان رسول خدا(ص) برداشتند آنان عفاف خود را حفظ ميكردند.حضرت امكلثوم(س) در اسارت و در كوفه وقتي مردم به تماشا ايستاده بودند فرياد كشيد: آيا شرم نميكنيد براي تماشاي اهل بيت پيامبر جمع شدهايد؟ حضرت زينب نيز در اسارت در كوفه به هيچ مردي اجازه ورود به خانه را نداد. در حقيقت نكته مهم درحادثه عاشورا اين است كه اين حادثهاي است كه مرد و زن در آن نقش دارند. اباعبدالله اهل بيت را براي رسالتي بزرگ و ساختن تاريخي عظيم
حركت ميدهد و اين زنان در ابتداي حركت و قبل از عاشورا، عامل مهم در تشجيع و ترغيب خانواده براي دفاع از امر ولايت بودند. امامحسين(ع) ميدانستند كه قيام ايشان عليه يزيديان منجر به كشته شدن همه همراهان ميشود و زنان ميبايست طلايهدار و عهدهدار دنباله نهضت شوند و حقايق را علني كنند و در عين ارزيابيقدرت زور و ميزان سلطه آن، به افشاگري بپردازند. و اين زنان همراه شدند تا حقايق را به نحو احسن بگويند. امام حسين (ع) از ابتدا با سخنرانيها و خطبهها و گفت و گوهاي گوناگون با انصار، مهاجرين، اقوام، دوستان، دشمنان، هدف خويش را بيان كردند و راه را نشان دادند و فرمودند: «من براي اصلاح وضع امت جدم و امر به معروف و نهي از منكر قيام كردهام...» و به زنان ميفرمودند: «همه ميميرند و دوام بقاء از آن خداوند است.» بدينوسيله يادآور ميشدند كه همه رفتني هستند خواه زود يا دير. پس برگزيدن رفتن آگاهانه و ارزشمند بهتر است. وقتي به كربلا ميرسند؛ حضرت ميفرمايند اين جا سرزمين معهود است. برخلاف معمول خيمه زنان را در گودالي و در مكان پستي نصب كردند؛ آنچنان كه آنان نتوانند صحنه جنگ و خونريزي را شاهد باشند، اين نكته هشدار ديگري بود و زنان را به اهميت قضيه، نيكوتر و واقف ساخت. و شب عاشورا نيز تصفيهاي ديگر و كلاس ديگري انجام گرفت. خطبه امام چاره ساز بود، تنها زنان و مرداني ماندند كه قادر بودند پيام شهادت را به ديگران برسانند. در روز عاشورا نيز تسلي ميدادند و آينده را ترسيم ميكردند و شيوه مقابله با سختيها و شيوه عزاداري را آموزش ميدادند. بعد از عاشورااولين مجلس عزاداري توسط حضرت زينب(س) روي جسدهاي مطهر شهيدان برگزار گرديد، در مسير حركت به سوي شام، مدينه و سخنرانيهاي بليغ و خطابههاي آتشين خاندان و اهل بيت عصمت و طهارت و بيان رنجها، سختيها، گرسنگيها، اسارتها، تشنگيها، قساوت دشمن را به تصوير كشيده، كودكان و زنان با مرثيهسرايي، خونخواري، وحشيگري خصم، زدن و كشتن، سوختن و ويران كردن خيمهها، بيان تنهايي و بيكسي زنان در آن بيابان پر از دشمن خدانشناس سنگ دل را بيان كردند. تاريخ كربلا با تجلي حضرت زينب(س) از عصر عاشورا آغاز ميشود. حال شريك حسين(ع)، رئيس قافله حسين است. با كمك زنان اهل بيت بذر نهضتي را افشاندند كه هنوز آن بذر در حال رشد و نمو است و باعث شد، پيام شهادت به گوش مردم برسد و اين نبود مگر به سبب صبر و تحمل زناني كه به ريسمان اسارت بسته شده و شهدا را پشتسر گذارند. و سرهاي شهدا جلوي نظرشان با وضع غيرقابل وصف كه دلها را تكان ميداد و شيوهاي كه حضرت زينب، امكلثوم، فاطمه سكينه بكار بردند و باعث افزايش تحمل زنان و فرزندان شدند كه نه شيون كنند و يقه چاك دهند و نه صدقه قبول كنند و در جلوي خصم زبون ناله و گله نمايند. آنان چون كوه استوار بودند و به همراه حضرت زينب (س) با سكوت و سكون و اطمينان از آينده خويش به بيان جنايات پرداختند و اين اطاعت و همراهي زنان با حضرت زينب(س) و در تاريخ زبانزد خاص وعام و دوست و دشمن شد. نتيجه تاريخ عاشورا نشان داد كه زن نيز ميتواند در جهت نيل به والاترين مقام انساني همپاي مردان و شهيدان اسلام، براي تجديد بناي اسلام و قرآن قيام كند و تربيت والاي انساني خود را به جهانيان بنماياند كه چگونه فرصت ابراز شخصيت و تجلي نفخه الهي را داراست. آنجا كه حضرت زينب(س) در كاخ يزيد بعد از آن مصيبتهاي بزرگ، با كمال شجاعت، اعتماد به نفس و اتكال به خداوند ميفرمايد: «ما رايت الاجميلا» عظمت زن نمونه اسلاميرا در معرض ديد همگان ميگذارد و اثبات موجوديت و حقانيت خويش را به نام دخت پيامبر و ادامهدهنده رسالت حسيني قرار ميدهد و به اين وسيله بذر انقلاب حسيني را در جهان هستي ميكارد. شايد اگر بخواهيم ويژگي عمده زنان عاشورايي، در نهضت عاشورا را بهطور خلاصه و فهرستوار بيان كنيم موارد زير از مهمترين نكات مورد توجه باشند: زنان سرشار از عاطفه، احساس، علاقهمند به زندگي كه در سايه تعليم و تربيت الهي، توانستند مدير شايستهاي براي هستي خويش باشند و با تمامي ويژگيها و علايق زنانگي، با اولويت قرار دادن اصل تعهد و مسووليت زندگي، بدون اضطراب و دغدغه خانواده و قبيله و بهرهگيري از دنياي مادي شرف و فضيلت ابدي را براي خويش خريداري كردند و مظهر يك زن مسوول و مبارز در برابر زمان و سرنوشت جامعه شدند.
دیدگاه ها